Πριν βγουν τα στρώματα με τα ελατήρια ("στρωματέξ" έχει επικρατήσει να λέγονται, από την πρώτη μάρκα που βγήκε) τα στρώματα περιείχαν μπαμπάκι, που ήταν η εξέλιξη από τα αχυρένια της πιο παλιάς και μίζερης εποχής. Το μπαμπάκι έχει, όμως, το ελάττωμα να "κάθεται" και χρειαζόταν κάθε χρόνο ή δύο χρόνια, να το "τινάζουν". Τι σήμαινε αυτό; Υπήρχαν οι παπλωματάδες, όλοι πόντιοι, που χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της φωτογραφίας τίναζαν το μπαμπάκι του στρώματος (και των μαξιλαριών καθώς και των παπλωμάτων) και το έκαναν αφράτο. Μετά ξαναγέμιζαν τα στρώματα και τα μαξιλάρια, τα έραβαν και τα καπιτονάριζαν. Ήταν αφάνταστη η ευχαρίστηση να ξαπλώνεις πάνω σ' ένα φρεσκοτιναγμένο στρώμα (σεξ δεν είχα δοκιμάσει γιατί ήμουν παιδί και τα παιδιά, τότε, δεν την είχαν αυτή τη συνήθεια...). Επίσης ήταν πολύ μεγάλος ο χαβαλές γιατί οι αυλές γέμιζαν μπαμπάκι που πετούσε στον αέρα και τα παιδιά πολύ το διασκέδαζαν (αν δεν υπήρχε αυλή δεν γινόταν τίναγμα!).
Ο επίσημος όρος για τους παπλωματάδες ήταν "Εφαπλωματοποιός". Κι αν δείτε την ταινία "Ο Ψευτοθόδωρος" ή κάπως έτσι, με τον Ντίνο Ηλιόπουλο και τον Παντελή Ζερβό, θα παρατηρήστε ότι ο Ζερβός, ως βουλευτής, μιλάει στη συγκέντρωση των "Εφαπλωματοποιών" καταλήγοντας με την φράση "Διότι ο καυγάς είναι για το πάπλωμα"...
Τη φωτογραφία την έβγαλα στην Κόνιτσα. Το μνημείο έχει σκοπό να τιμήσει αυτό το επάγγελμα και τους ανθρώπους που το εξασκούσαν και που σήμερα έχουν εξαφανιστεί!
14 comments:
Κι επειδή το σύρμα του εργαλείου είναι μια τεντωμένη χορδή, κατά το "τίναγμα" του μπαμπακιού ακουγόταν ένας μονότονος μπάσος τόνος, λίγο ένρινος... Τί μου θύμισες τώρα! Και αυλή είχαμε και πολλά στρώματα για τίναγμα και πολλά παιδιά στη γειτονιά, με τα οποία παρακολουθούσαμε όλοι μαζί το εξαίσιο θέαμα... Νάσαι καλά!
Υπέροχα νοσταλγικό!
Δεν είχα την τύχη να ζήσω τα "τινάγματα" και είναι συγκινητικό που υπάρχει μνημείο για αυτή την ξεχασμένη τέχνη...
Να τους θυμόμαστε, λοιπόν, με νοσταλγία και τιμή για την τέχνη και την τεχνική τους
Μικρη δεν ειμαι (44) αλλα πρωτη φορα τα ακουω (διαβαζω) αυτα και μου αρεσουν πολυ!
τι μου θυμισες γμτ!
και ποσα χρονια πισω με πηγες!!!!
εισαγωγικες στο (τοτε) Γυμνασιο!
Νεα Ελληνικα
ορθογραφια: εφαπλωματα!!! κι εγω δενηξερα την λεξη και σοκαριστηκα το ουφο! λαθος την εγραψα και λες κι εχασε η βενετια βελονι!!!
κλαμα!
στην κυριολεξια!
τωρα ok! δεν μιλησα για την φωτογραφια και τους εφαπλωματοποιους, αλλά, δωδεκα αποστολοι, ο καθενας με τον πονο του!, που ελεγε κι πατερας!
χαιρετω :)
Α! διαβαζοντας τον s.frang..
ακομη εχω το τιναχτηρι στρωματων!!!
:))
Δεν είχα ιδέα για τα στρώματα.
Εγώ το μόνο που θυμάμαι είναι τη γιαγιά να βγάζει το βαμβάκι από τα παπλώματα κάθε ένα δυό χρόνια. Είχε μια φρικτή μυρωδιά. Πφφφ!
Μετά βέβαια το ξέπλεκε και το άφηνε ν αεριστεί κα ήταν, θυμάμαι, πολύ ωραίο και μαλακό!
@S.Frang: Ναι, πολύ μπάσα η χορδή και η επενέργεια του μπαμπακιού έβαζε περίεργους αρμονικούς που έκαναν τον ήχο ένρινο! Μου θυμίζει τα soundtrack ιταλικών κωμωδιών της δεκαετίας του 60 (υπέροχες! Δεν τις παίζουν πλέον... Κρίμα!)
@Αν-Λου: Οι παπλωματάδες ήσαν, κατά κανόνα, από την Καπαδοκία, όπως γράφει και στο μνημείο. Επόμενο είναι να έχει ξεχαστεί η τέχνη αφού εξέλιπε το αντικείμενο...
@Skalidi: Νοιώθω μεγάλο σεβασμό για όλες τις τέχνες και τους τεχνίτες. Κυρίως γιατί κερδίζουν τη ζωή τους με τον κόπο τους και όχι με παρασιτικούς τρόπους! Και η δουλειά του παπλωματά ήταν αρκετά σκληρή.
@Annamaria: Όταν γεννήθηκες εσύ τα "στρωματέξ" είχαν αντικαταστήσει, σε πολύ μεγάλη έκταση, τα στρώματα με μπαμπάκι. Ιδίως στις πόλεις. Γι αυτό δεν τους θυμάσαι...
@Οrelia: Εσύ μάλλον έχεις τη ρακέτα (που υπάρχει ακόμη) και μ' αυτή τίναζαν τα χαλιά κι ό,τι άλλο προσφερόταν για κρέμασμα σε σχοινί. Δεν νομίζω ότι έχεις το εργαλείο της φωτογραφίας, έ;
@Petalida: Δεν ήξερα ότι έπλεναν το μπαμπάκι! Μάλλον μύριζε αν ήταν "τζίβα". Δεν ξέρω τι ακριβώς ήταν η τζίβα αλλά μάλλον ήταν κακής ποιότητας μπαμπάκι ανακατεμένο με κάποιες άλλες ίνες. Κάτι σαν αυτά που έδειχνε ο ...Εισαγγελάτος όταν έκανε εκπομπή για τα στρώματα. Πάντως χρησιμοποιούσαν πολλά και διαφορετικά υλικά για να φτιάξουν στρώματα, παπλώματα και μαξιλάρια. Μέχρι και κουρέλια. Βλέπεις οι πρόγονοί μας ήσαν πολύ φτωχοί. Δεν έπαιρναν δάνεια τότε ούτε πιστωτικές κάρτες υπήρχαν! Εμείς μάλλον χρωστάμε ό,τι έχουμε και δεν έχουμε. Στις Τράπεζες αλλά και στους ξένους δανειστές, ως χώρα (για λογαριάστε τι χρωστά ο καθένας μας από τα εξωτερικά δάνεια. Βρήτε το νούμερο διαιρώντας το εξωτερικό χρέος δια 11 εκατομμύρια!)
Πάνε κι αυτοί, σαν τους λινοτύπες... Μακάρι να τους έχουν βγάλει κάποια σύνταξη πάντως, είναι κρίμα να έχουν δουλέψει έτσι και μετά να όχι απλώς να τους προσπερνάει, μα να τους παταέι και ν'αφήνει και σημάδι απ΄το λάστιχο η τεχνολογία...
Και δεν ξέρω αν είμασταν πιο ευτυχισμένοι τότε (όχι εμείς ως παιδιά, γενικώς μιλάω) που το στρώμα = αφράτεμα μπαμπακιού, ή τώρα με τα χάι-τεκ στρώματα = ακάρεα + εισαγγελλάτειες αποκαλύψεις!
@Aphrodite: Δυστυχώς η τεχνολογία εξαφανίζει τέχνες κι επαγγέλματα. Που είναι οι βαρκάρηδες, οι γανωματήδες, οι τσαγκάρηδες (αυτούς τους έφαγε το "γρήγορο τακούνι" ή κάπως έτσι), οι λινοτύπες, οι καροτσιέρηδες, οι πλανόδιοι μανάβηδες, και πολλοί άλλοι! 'Ηθελα να κάνω μιά συλλογή φωτογραφιών με επαγγέλματα που εξαφανίζονται αλλά ταπερισσότερα δεν τα προλαβαίνω πλέον!
Ποια τζίβα καλέ? Εγώ θυμάμαι ότι ήταν βαμβάκι στο πάπλωμα. Ε όχι και να μου πείς οτι τα παπλώματα της γιαγιας είναι τζιβιασμένα!
Δεν το επλενε. Το ξ έ π λε κ ε!
Αντε τώρα. Γιατί έχω και τα νεύρα μου... γενικώς!
@Petalida: Καλά ντε, μη βαράς, δεν την είπαμε και καμπούρα τη γιαγιά σου... Δεν θα ήταν ντροπή να ήταν τζίβα αλλά αν εσύ λες πως ήταν μπαμπάκι, έτσι θα ήταν. Ανακαλώ! :-)
:-))
Post a Comment