Σήμερα θα κάνω μιά εξομολόγηση. Και θα επιχειρήσω, ακόμη, και μια προσέγγιση του προβλήματος (για μένα πρόβλημα είναι) του πανάρχαιου φαινομένου της θρησκείας. 'Ισως όχι τόσο "επαγγελματική", αλλά δεν είμαι επαγγελματίας, ούτε της ψυχολογίας ούτε της φιλοσοφίας ούτε της κοινωνιολογίας.... Απλώς, προσπάθειες κάνω να καταλάβω...
Λοιπόν, εμένα αυτές οι μέρες, οι "άγιες" δεν μου λένε απολύτως τίποτε. Πέραν από αναμνήσεις των παιδικών χρόνων, (που οφείλω να ομολογήσω ότι είναι αρκετά ισχυρές), ούτε το "Πάσχα το Ελληνικό" με συναρπάζει, ούτε το "θείο δράμα" και η αέναη αναπαράστασή του. Αν ο Χριστός ήταν ένα ιστορικό πρόσωπο (για τούτο έχω πολλές αμφιβολίες κι ας μου το συγχωρήσουν οι πιστοί) και άν υπέστη, για οποιονδήποτε λόγο, αυτό το μαρτύριο λυπάμαι πολύ, όπως λυπάμαι και για οποιοδήποτε πλάσμα υποβάλλεται σε απάνθρωπους βασανισμούς.
Φυσικά είναι σαφές ότι δεν έχω απολύτως καμία σχέση με τη θρησκεία, την "επικρατούσα" είτε με οποιαδήποτε άλλη. Σκέφτομαι, όμως, (και μη με ρωτήσετε "με τι" γιατί είναι μυστικό...) ότι πρέπει να είναι μιά βαθειά ριζωμένη βιολογική ανθρώπιπνη ανάγκη. Και ιδού το σκεπτικό: Οι άνθρωποι ως μονάδες ανέκαθεν αισθάνονταν, και ακόμη αισθάνονται, αδύνατοι και ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τους διαφόρους κινδύνους, είτε αυτοί προέρχονται από τη φύση είτε από τους άλλους ανθρώπους. Και αισθάνθηκαν ότι ως ομάδες έχουν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης. Και δημιουργήθηκαν οι κοινωνικές ομάδες, που αποκτούν διάφορες μορφές και ονόματα. Φαίνεται, όμως, ότι η θρησκεία απεδείχθη ο ισχυρότερος συνδετικός ιστός μεταξύ των ατόμων. Από τη μιά μεριά ο μεταφυσικός φόβος, από την άλλη η εξαιρετικά επιτυχημένη εκμετάλλευσή του από τα ιερατεία προς τον σκοπό του εξουσιασμού των μαζών, έκαναν τις θρησκείες πρωταρχικό κοινό χαρακτηριστικό των ομάδων. Και είναι, αυτός ο ιστός, ίσως ισχυρότερος και από τον εθνικό, μιά και, όπως διαπιστώνουμε, ακόμη και ομοεθνείς μας 'Ελληνες θεωρούνται "εκτός" της ομάδας, αν τυχαίνει να είναι αλλόθρησκοι (μουσουλμάνοι αλλά ακόμη και απλώς χριστιανοί καθολικοί!). Οι θρησκευτικές γιορτές, λοιπόν, είναι τα κομβικά σημεία αυτού του συνδετικού ιστού, χρησιμεύουν στο να ανανεώνουν την σχέση των ατόμων μεταξύ τους. Και επειδή συνεχίζονται για πάρα πολλά χρόνια έφτασαν οι γιορτές και το έθνος να έχουν αποκτήσει κοινά σημεία ταυτότητας (π.χ. Πάσχα Ελληνικό"). Οι απόδημοι, ακόμη και οι μη πιστοί, συσπειρώνονται γύρω από τις Ελληνικές εκκλησίες και, βέβαια, ως "πόλος" συσπείρωσης δεν είναι κακό, δεν θα μπορούσε, όμως, να ήταν μιά Ελληνική βιβλιοθήκη ένας θαυμάσιος πόλος;
Δεν είμαι αντίθετος στις παραδόσεις. Πολλές απ' αυτές είναι όμορφες και πολύ ανθρώπινες. Ο μεγάλος κίνδυνος, όμως, είναι να παρασυρθούμε από τοιυς εξουσιαστές (και εκμεταλλευτές) της θρησκείας: το ιερατείο! Αυτό δεν εξυπηρετεί κανενός είδους συμφέροντα του λαού αλλά της κλειστής ομάδας των κληρικών και, ιδίως, των ανωτέρων κλιμακίων αυτής της κλίκας, όπως γινόταν, άλλωστε, ανέκαθεν. Και μέσα στην προσπάθειά τους να εξουσιάσουν χρησιμοποιούν όλα τα μέσα εκφοβισμού και τρομοκρατίας, όπως μιά επιδέξια δικτατορία. Και, από κάποια άποψη, είναι δικτατορία! Που χρησιμοποιεί όχι τη φυσική αλλά την πνευματική και διανοητική βία. Με τον τρόμο του μεταφυσικού, το αόρατου, του τρομερού, αυτού που, τάχα, "μόνο αυτοί" γνωρίζουν και με το οποίο "επικοινωνούν" καταφέρνουν, με μεγάλη, πράγματι, μαεστρία και επί πολλούς αιώνες, να ελέγχουν μεγάλο μέρος της κοινωνικής και πνευματικής ζωής. "Ειδήμονες" σε κάθε πεδίο της ζωής μας, έχουν γνώμη για τα πάντα! Ακόμη και προοδευτικοί παραγωγοί της TV και του ραδιοφώνου καλούν τους παπάδες σχεδόν σε κάθε περίπτωση δημόσιου διαλόγου και τους ζητούν τη γνώμη τους...
Και κάτι άλλο που ποτέ δεν κατάλαβα και που το έχω ακούσει χιλιάδες φορές: Τι θα πει αυτό το: "ο Χριστος μας έσωσε με τον σταυρικό του θάνατο"; Δηλαδή πώς ακριβώς μας έσωσε; Και είμαστε σωσμένοι τώρα εμείς όλοι; Και αν ναι από τι;
Σκέψεις σκόρπιες είναι. Δεν θέλω να "χαλάσω" τη γιορταστική διάθεση κανενός. Τους προβληματισμούς μου εκθέτω.
15 comments:
Ετσι έτσι.. Ο φόβος φυλάει τα έρημα.. αλλά και τα διατηρεί έρημα!
Τόσοι που θυσιάζονται καθημερινά, θά 'πρεπε να είχαμε σωθεί πια! ..αλλά.. είπαμε.. Ο ΦΟΒΟΣ είναι η αιτία.. το αίσθημα ασφάλειας που παρέχουν οι θρησκείες.. το τάξιμο της ανάστασης.. της αφθαρσίας.. και άλλα πολλά.. Και ο χορός της εξουσίας κάθε τύπου καλά κρατεί..
Είδα ένα ντοκυμαντέρ για την Κάλυμνο το απόγευμα. Ανθρωποι ζυμωμένοι με το χάρο διηγόντουσαν απλά καθημερινά (για κείνους) πράγματα.. με τελικό συμπέρασμα το πόσο σημαντικό είναι να ζούμε την κάθε μέρα σα να είναι η τελευταία μας.. με χαρά και αγάπη και γλέντι.
:-)
Βασίλη
που είναι η σημερινή φωτογραφία, οεο? τι ποστ διαφορετικό είναι αυτο??
:)
(Λίγο άσχετο:μόλις είδα το σχόλιό σου στο ποστ μου, κι επειδή έκανα μερικές αλλαγές, θεώρησα σκόπιμο να σε ενημερώσω. Ετσι, για να ξέρεις).
Συμφωνώ οτι είναι θαυμάσιες οι παραδόσεις, συμφωνώ οτι είναι απαράδεχτη η εκκλησία.
Θέλω μόνο να σου πω ένα πράγμα, όπως το έχω σκεφτεί και καταλήξει εγω μέσα στα χρόνια (διότι είχα την ίδια απορία με σένα):
Ο Χριστός μας σώζει, με το παράδειγμά του. Προσπέρασε τις λέξεις Χριστός, και σωτηρία, και κράτησε το παράδειγμα που μας δίνει κι έτσι μας κάνει να σκεφτούμε, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και την αγάπη, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, και τελικά έτσι να σώσουμε την ψυχή μας, με την έννοια του τραγουδιού "η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα..."
Να δίνεις, να αφήνεσαι να καείς, να υπομένεις, ξέρωντας οτι δεν έφταιξες σε τίποτα, αλλα να μη σε πειράζει. Να συγχωρείς.
Δεν ξέρω να το πω πιο κατανοητά, όμως το έχω νιώσει. Δεν είμαι καθόλου της εκκλησίας, δεν πιστεύω οτι υπάρχει θεός, δεν προσεύχομαι, δεν πατώ παρά σε άδεια μοναστήρια κι εκκλησίες, για να νιώσω την ενέργεια που είναι μαζεμένη εκεί.
Ομως έχω καταλάβει τι θα πει μας έσωσε:είδαμε οτι η καλοσύνη κάποιου, μπορεί να καλύψει όλο τον κόσμο, να προσπεράσει αμαρτίες και λόγια, να κατεβάσει το κεφάλι και να μη βγάλει άχνα. Ετσι νικάει η αγάπη την κακία.
Τι θα πει αυτό το: "ο Χριστος μας έσωσε με τον σταυρικό του θάνατο";
Man, το πλησιέστερο που μπόρεσα να βρω σε λογική εξήγηση είναι ότι Tο ευαγγέλιο της εκλησιαστικής εμπειρίας, η πρότασή της (πάντοτε ανοιχτή σε επαλήθευση προσωπικής ψηλάφησης) λέει ότι η ανάσταση του Xριστού εγκαινιάζει «τρόπο» να υπάρχει ο άνθρωπος ελεύθερος από τους περιορισμούς της φύσης του, ελεύθερος από τον θάνατο. Nα αντλεί ο άνθρωπος την ύπαρξη όχι από τη φύση του, που υπόκειται σε αναγκαιότητες, αλλά από τη σχέση του με τον Θεό – όπως ο ενανθρωπήσας Yιός πραγματοποιεί την ύπαρξη ως σχέση με τον Πατέρα και όχι ως εξαναγκασμένη θεϊκή ατομικότητα. H μετάβαση από τη φύση στη σχέση είναι το πέρασμα («πάσχα») από την αναγκαιότητα του θανάτου στην ελευθερία της ανάστασης.[*]
Kαι η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι όλα αυτά ακούγονται το ίδιο ηλίθια με το "τελικά εκεί που λέει ότι ο Θεός έφτιαξε στον κόσμο σε 6 μέρες εννοεί συμβολικά" και καλά θα έκαναν όλοι αυτοί να παραδεχθούν ότι λένε κοτσάνες αντί να το κουράζουν.
"Μας μάθανε καλά πώς να πεθαίνουμε, μα πώς να ζούμε ούτε κουβέντα."
Εννοείται οτι δε δέχομαι καμμία θρησκεία που λέει οτι γεννιόμαστε ένοχοι. Κανείς δεν γεννιέται ένοχος, αλλιώς το να δίνεις ζωή είναι αμαρτία. Οποιος θέλει μπορεί να διαφωνήσει - μετά όμως θα πρέπει να γεννήσει ένοχα παιδιά.
--
Με ενοχλούν αυτές οι μέρες - είμαι αναγκασμένος, εκών άκων, να μπω σε μια "παραδοσιακή" διαδικασία, που ποτέ κανείς δεν ρώτησε αν μου αρέσει. Φέτος πάντως τη γλύτωσα ;)
ειμαι αθρησκη, οχι αθεη ομως.
Εβιβα!
Από πολλές απόψεις, οι περισσότρες θρησκείες είναι συστήματα ελέγχου των μαζών και εξουσίας. Ως εκ τούτου τίποτα δεν κάνει κάποιες μέρες πιό "αγιες" από άλλες, παρά μόνο το προσωπικό μας φίλτρο.
Επί του γλωσσολογικού.
Το επίθετο θεός προέρχεται από το ρήμα "θέω" που σημαίνει περιβάλλω. Επίσης στον Ησίοδο υπάρχει αναφορά του ρήματος ως "κάτι που τρέχει με μεγάλη ταχύτητα και λαμπυρίζει".
Αν το μυαλό σου πάει στην μητέρα φύση ή στους εξωγήινους, σωστά πάει.
Προσωπικά αν και ξέρω πως μιλάμε για παραμυθάκια, αναρωτιέμαι γιατί ως Ελληνίδα να "πιστεύω" και να διδάσκομαι το εβραικό παραμύθι και όχι το ελληνικό. Καλύτερος ήταν ο Χριστός (που σωστά λες μόνο οι εβραίοι αναφέρουν την ύπαρξή του), από τον Δία και την Αθηνά;
Δεν έχω να σχολιάσω ή να προσθέσω τίποτα άλλο.
Επίκουρε συντάσσομαι!
epicure sumfwnw apolutws!kai me ti rodia episis...
Γειά σου Bασίλη
Kαλά τα λες, αλλά να μου επιτρέψεις μία επέκταση και μία προσθήκη:
Kάνεις ένα μικρό πήδημα από το φόβος για τη φύση και τους κινδύνους στο ισχυρός συνδετικός ιστός η θρησκεία. Aυτό που νομίζω ότι μεσολαβεί είναι ότι η αδυναμία απέναντι στους κινδύνους οδήγησε στην εφεύρεση του μύθου μιάς ανώτερης δυνάμεως, ενός ανώτερου όντος που μας προσέχει, μας αγαπάει, ακούει τις προσευχές μας, μας τιμωρεί αν πρέπει κτλ. Kάτι σαν το σκύλο που αισθάνεται καλά να έχει αφεντικό - μόνο που ο σκύλος το βλέπει το αφεντικό του. Eμείς, ελλείψει αφεντικού, χρειάστηκε να επινοήσουμε ένα αόρατο.
O άλλος παράγοντας είναι ο φόβος του θανάτου, η δυσκολία δηλαδή να αποδεχτεί ο άνθρωπος ότι έχει ημερομηνία λήξεως. Έτσι οι ιδέες περί αιωνιότητας, μετά θάνατο ζωής, παραδείσου, μετεμψυχώσεως κτλ., προσφέρουν ένα είδος ψυχολογικής υποστηρίξεως, ζαχαρώνοντας το χάπι του πόνου για το θάνατο κοντινών μας ανθρώπων και του τρόμου για το δικό μας θάνατο.
Όσο για το ρητορικό ερώτημα "Και είμαστε σωσμένοι τώρα εμείς όλοι; Και αν ναι από τι;" θα απαντούσα: από αυτά που επινόησε ο χριστιανισμός για να μας πείσει ότι τον έχουμε ανάγκη. Yπάρχει άραγε πιο διεστραμμένη ιδέα από το ότι με το που γεννιόμαστε είμαστε ήδη αμαρτωλοί; Για την καραμέλα δε της αγάπης και της καλωσύνης του Xριστού, που έχω βαρεθεί να την ακούω, ρίξε αν έχεις όρεξη μιά ματιά εδώ.
@ροδιά: Έτσι είναι. Εκμεταλλεύονται τον φόβο, Αντί να καλλιεργούν την παιδεία! Η παιδεία φτιάχνει τον άνθρωπο και τον κάνει δίκαιο και όλα τ' άλλα που συνιστούν το πολιτισμένο όν.
@Lemon,& J95: 'Ολα αυτά ακούγονται λίγο αόριστα σε μένα. Προσωπικά δεν μου χρειάζονται όλα αυτά για να καταλάβω τι πρέπει να κάνω στη κοινωνία και πώς να φέρομαι στον συνάνθρωπο. το ίδιο νομίζω θα ισχύσει για κάθε άνθρωπο με παιδεία. Αυτό είναι το κλειδί και όχι ο φόβος!
@Alombar42: Σωστά τα λες. Γεμάτα τα "ιερά" βιβλία από απάνθρωπες διδαχές. Το νήπιο των 2 ημερών, λέει, κι αυτό αμαρτωλό είναι γιατί κουβαλάει το προπατορικό αμάρτημα! Η αποθέωση του παραλογισμού!
@Ραλού, Krotkaya, An-lu: Χαίρομαι που συμφωνείτε.
@Π: Ναι, νομίζω περιέλαβα τον φόβο του θανάτου στη φράση: "μεταφυσικό δέος" που είναι αυτό, το επέκεινα, που φοβάται ο άνθρωπος! Δεν μας έδωσε καμία αποδεκτή απάντηση γι αυτό η θρησκεία. 'Ισως οι ανατολικές θρησκείες είναι κάπως πιό πειστικές σ' αυτόν τον τομέα, όχι όμως χωρίς τεράστια κενά!
@Νεμερτες: Το "θέω" το θυμάμαι με την έννοια "τρέχω". Θα μπορούσε να έχει και την έννοια "περιβάλλω"; Θα το δω στο Liddel Scott! Πάντως είναι αμφιλεγόμενη η προέλευση της λέξης "Θεός" καθώς και της "άνθρωπος" (ίσως "άνω θρώσκω" = Κοιττώ προς τα επάνω) και μερικοί τους αποδίδουν κοινή προέλευση.
@Μοργάνα: Είναι πολύ δύσκολο να αποφανθείς ότι κάτι που δεν γνωρίζεις δεν υπάρχει. Εγώ προτιμώ το όρο "αγνωστικός" (ή "αγνωστικιστής"). Εβίβα αλλά σήμερα αποφάσισα να μην πιώ, λόγω προχτεσινής κατάχρησης, που μου έχει ανακατέψει το στομάχι!
Τρέχω right, από τον Ησίοδο.
Ερμηνείες της λέξης άνθρωπος υπάρχουν δύο επικρατέστερες. Η μία είναι άνω+θρώσκω και η άλλη ανήρ+όψη+πους. Εγώ ως γυναίκα προτιμώ την πρώτη χεχε.
@Nemertes: Το λεξικό Liddell-Scott δεν αναφέρει καθόλου την έννοια "περιβάλλω". Μόνο την έννοια "τρέχω" δίνει. Το "Θεός" ο Μπαμπινιώτης το αποδίδει ετυμολογικά, πιθανολογώντας, μάλλον σε ξένες λέξεις.
Το βρήκα σε ένα λεξικό αρχαίων που έχω σπίτι. Θα το τσεκάρω και θα σου ξαναπώ. Έτσι για να ξέρουμε και τι μας γίνεται! ;)
@αβεσσαλώμ: Δυστυχώς, αδελφέ, φοβάμαι ότι έχουμε δίκιο εμείς οι λίγοι που προβληματιζόμαστε και δεν θέλουμε να δεχτούμε αβασάνιστα τα παραμύθια του ιερατείου... Πόσοι αιώνες θα περάσουν ακόμη για να αρχίσουν οι άνθρωποι να χρησιμοποιούν τη λογική!
Post a Comment