Περί Θρησκείας στην Πολιτική Ζωή

Aκούω πάρα πολλούς, στα ΜΜΕ, να κάνουν δηλώσεις, σχόλια και παρατηρήσεις, αναμιγνύοντας και τον Χριστόδουλο ή άλλα πρόσωπα της Εκκλησίας σε θέματα καθαρώς πολιτικά ή της καθημερινότητάς μας. Και βέβαια, αυτά τα πρόσωπα της εκκλησίας έχουν έντονη την τάση να αναμιγνύονται σε κάθε πολιτικό ή μη θέμα και έχουν «βαρύνουσα» γνώμη επί παντός επιστητού. Αλλά γιατί να τους δίνουν, τα ΜΜΕ, την επιδιωκόμενη δημοσιότητα; Και σταματάει το φτωχό μυαλό μου! Κι αναρωτιέμαι: Τι δουλειά έχει η θρησκεία με όλα τούτα;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Τι είναι θρησκεία; Είναι ένα φιλοσοφικό σύστημα που αναφέρεται σε «οντότητες» και διαδικασίες που δεν είναι αποτέλεσμα γνώσης ή εμπειρίας αλλά στηρίζεται σε υποθέσεις και στοχασμούς περί ενός άλλου κόσμου, προσώπων και πραγμάτων που ποτέ κανείς (οι περισσότεροι από μας, τέλος πάντων) δεν είδε ούτε έχει απτές αποδείξεις για την ύπαρξή τους. Μιλάμε δηλαδή για ένα σύστημα καθαρά φανταστικό που κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν για την ύπαρξή του, ενώ δεν μας παρέχουν καμμιά απόδειξη γι αυτήν. Και για μεν τη φιλοσοφική πλευρά, καθώς και για τις περιπλανήσεις του νοός, δεν θα είχα αντίρρηση. Ούτε στην οποιαδήποτε δραστηριότητά του οργανισμού που λέγεται «εκκλησία» για να πείσει (αν μπορεί) για τις θεωρίες του, είτε για να εξασκούν οι «πιστοί» κάποιες δραστηριότητες σχετικές με τα «πιστεύω» τους.

ΟΜΩΣ, τι δουλειά έχει η θρησκεία με τα πολιτικά πράγματα; Τι δουλειά έχουν οι «εκπρόσωποι» του «θείου» να το παίζουν εξουσία και ν’ ανακατεύονται σε κάθε εκδήλωση της καθημερινότητας; Ποια είναι τα άτομα αυτά που θεωρούν ότι έχουν αρμοδιότητα να επεμβαίνουν σε κάθε θέμα της ζωής μας. Τι δουλειά έχουν τα φιλοσοφικά «πιστεύω» π.χ. στα αποδεικτικά της ταυτότητας έγγραφα; Δεν αποτελεί πρόκληση, σε μια δημοκρατική κοινωνία όπου η ισοτιμία των πολιτών είναι η πρωταρχική διάταξη του καταστατικού χάρτη της, να υπάρχουν «εκπρόσωποι» αμφισβητουμένων οντοτήτων (γιατί περί αυτών πρόκειται), που ανακατεύονται ξεδιάντροπα σε όλους τους τομείς της ζωής μας και που προσπαθούν να επιβάλουν τις δικές τους θελήσεις στη λειτουργία της πολιτείας; Γιατί να μας απασχολούν, γιατί να καταναλίσκουν τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό χρόνο, ενέργεια και φαιά ουσία οι εκπρόσωποι του φανταστικού;

Πράγματι, ανακατεύεται το στομάχι μου όταν βλέπω ν’ ασχολούνται τόσοι άνθρωποι με το τι έκανε και τι είπε ο Χριστόδουλος και με τους τσακωμούς και τα μαλλιοτραβήγματα των παπάδων. Αρρωσταίνω να βλέπω τους παπάδες να πρωτοστατούν σε κάθε επίσημη εκδήλωση, σε κάθε παρέλαση, σε κάθε τελετή. Τι ακριβώς είναι οι παπάδες και η εκκλησία, γενικότερα, για να μας απασχολούν τόσο; Γιατί δεν περιορίζονται στις εκκλησίες τους και στα (υποτιθέμενα...) φιλανθρωπικά καθήκοντά τους; Πως φτάσαμε σ’ αυτό το κατάντημα να πρωταγωνιστεί το φανταστικό το αόρατο, το ασαφές, το αόριστο, το υπερκόσμιο στην πρακτικά υπαρκτή ζωή μας;

Δεν με απασχολεί αν χαρακτηριστώ με τα γνωστά επίθετα που χρησιμοποιούν οι φανατικοί. Κι εγώ έχω τις φιλοσοφικές και μεταφυσικές ανησυχίες μου κι εγώ ερευνώ (και σέβομαι) κάθε είδους πίστη των ανθρώπων αλλά δεν δέχομαι ν’ ανακατεύονται όλα αυτά με τη ζωή μου, με τα πρακτικά (και μη λυόμενα από τις θρησκείες) προβλήματα. Δεν δέχομαι να ασκούν οποιαδήποτε εξουσία επάνω μου ή επιρροή επάνω στην κρατική λειτουργία, δεν δέχομαι να προτείνουν λύσεις των πρακτικών καθημερινών προβλημάτων μου οι εκπρόσωποι του φανταστικού και αόρατου. Δεν δέχομαι να επηρεάζουν τους κρατικούς λειτουργούς, τους πολιτικούς που με κυβερνούν ή τους πολίτες που εκλέγουν τους θεσμικούς άρχοντες.

Τώρα, θα μου αντιταχθεί, ίσως, ότι η θρησκεία αποτελεί παράδοση για το έθνος κι ότι υπάρχει συναισθηματική σχέση ανάμεσα σε (πολλούς) πολίτες και την θρησκεία. Το σέβομαι αυτό αλλά αρνούμαι ότι η παράδοση και η οποιαδήποτε συναισθηματική σχέση θα πρέπει να λειτουργεί εις βάρος των θεσμών και να παρεμβαίνει στη λειτουργία της Πολιτείας.

Κι αν μου αντιταχθεί ότι η θρησκεία διδάσκει την αγάπη μεταξύ των ανθρώπων, λυπάμαι, αλλά στα 2000 χρόνια που το κάνει αυτό απέτυχε οικτρά! Βρίσκω ότι η νόηση και η λογική, στα πλαίσια μιας ανθρωπιστικής παιδείας, περισσότερα επιτυγχάνει, σ’ αυτόν τον τομέα, από τον «φόβο του αοράτου», που είναι η εξουσιατική μέθοδος της θρησκείας.

Τέλος, σε σχέση με το «δημοψήφισμα» που ζήτησε να κάνει η εκκλησία για τις ταυτότητες, θα ήθελα να αντιπαραβάλω το (ενδεχόμενο) αίτημα δημοψηφίσματος για την κατάργηση των φόρων. Θα υπήρχε κανείς που δεν θα ψήφιζε «υπέρ»; Θα είχε νόημα, όμως, η διεξαγωγή ενός τέτοιου δημοψηφίσματος; Τα δημοψηφίσματα δεν είναι για το κάθε τι αλλά μόνο για σημαντικά θέματα στα οποία όλες οι κρινόμενες εκδοχές θα μπορούσαν να σταθούν, αλλά πρέπει να αποφασίσει ο λαός ποια από αυτές επιλέγει. Η εκδοχή της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες δεν στέκει, όσο κι αν φωνάζουν οι φανατικοί. Δεν μπορείς να ξεχωρίζεις τους άθρησκους ή αλλόθρησκους πολίτες και να τους εκθέτεις στις διαθέσεις του κάθε φανατικού κρατικού λειτουργού, ή (πιθανού) δικτάτορα με βάση τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. (Ας φανταστούμε την γνωστή φανατική και θρησκόληπτη Κα Ε. Λουκά σε σημαντική δημόσια θέση και τον άθεο ή αλλόθρησκο πολίτη στα ...νύχια της!)

Αυτά σκέφτεται το φτωχό μυαλό μου και πάει να τρελαθεί από τον παραλογισμό που έχει γίνει η νόρμα της ζωής μας, σε τέτοιο βαθμό που να μην προβληματίζει πλέον ούτε και εξαιρετικά λογικούς ανθρώπους.